Walka z bólem nowotworowym odbywa się na wielu różnych płaszczyznach. Organizm przyrównać można do bardzo skomplikowanej maszyny, o którą lekarze starają się jak najlepiej zadbać. Terapia z użyciem preparatów farmakologicznych stanowi fundament leczenia, ponieważ pozwala na utrzymywanie bólu w ryzach. Zarówno leki przeciwbólowe, jak i inne typowe metody łagodzenia bólu, w dużej mierze skupiają się na ciele i ograniczaniu cierpienia fizycznego. Wielu pacjentów onkologicznych wykorzystuje sposoby niekonwencjonalne w celu uśmierzenia bólu psychicznego, zrelaksowania się i odnalezienia spokoju w trudnych chwilach.
Jedną z najbardziej popularnych procedur niekonwencjonalnych jest akupunktura, czyli metoda polegająca na wbijaniu cienkich igieł w konkretne miejsca na ciele. Wywodzi się ona ze starożytnej medycyny dalekowschodniej. Według entuzjastów tej sztuki – akupunktura wzmacnia odporność organizmu, poprawia przepływ krwi, działa przeciwbólowo i polepsza samopoczucie.
Kolejna propozycja to zastosowanie wizualizacji. Pacjent powinien przyjąć wygodną pozycję, zamknąć oczy i zanurzyć się w wyobrażeniach. Należy zobrazować sobie konkretne rzeczy i sytuacje, np. ból „uciekający” z naszego organizmu lub guz nowotworowy zmniejszający się pod wpływem siły woli. Warto przy tym nadawać znajomy kształt pojęciom, które chcemy zwizualizować (np. ból jako kula, która zaczyna się rozłamywać i kruszyć). Wizualizacja wzmacnia wiarę w możliwość pokonania choroby.
Inny sposób na odprężenie się to świadome napinanie i rozluźnianie różnych grup mięśni, co pomaga uwolnić się od stresu i lepiej kontrolować własne ciało. Szczególna odmiana tej metody znana jest jako Trening Jacobsona.
Można także spróbować różnego typu ćwiczeń oddechowych, np. opierających się na kontrolowaniu długości poszczególnych faz oddechu (wdech – zatrzymanie powietrza – wydech). Takie ćwiczenia przede wszystkim ułatwiają wyciszenie.
Jeszcze jednym nieszablonowym rozwiązaniem dla osób zmagających się z bólem nowotworowym jest medytacja. Jej najważniejsze założenie to dążenie do pozbycia się nadmiaru myśli, dzięki czemu pacjent dystansuje się od problemów i osiąga stan relaksu. Prosta technika medytacyjna to tzw. obserwowanie oddechu. Trzeba całkowicie skupić się na akcie „doświadczania oddechu”, co pozwoli oczyścić umysł ze zbędnych myśli.
Skuteczność przedstawionych powyżej metod nie została potwierdzona badaniami naukowymi. Wizualizacja, relaksacja mięśni, ćwiczenia oddechowe oraz medytacja to techniki bezpieczne, ponieważ bazują na kontemplacji i pracy własnej pacjenta – w razie konieczności (np. pojawienia się zadyszki przy treningu oddechowym) można natychmiast przerwać wykonywaną procedurę. Akupunktura budzi nieco więcej wątpliwości, dlatego przed udaniem się na tego typu zabieg należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Jeśli ostatecznie zdecydujemy się na wizytę w gabinecie akupunktury, powinniśmy zweryfikować uprawnienia osoby przeprowadzającej zabieg oraz zwrócić uwagę na sterylność igieł i ogólną czystość pomieszczenia.
Metody niekonwencjonalne wymuszające koncentrację na określonej rzeczy mają pewną wadę – ich opanowanie wymaga czasu. Przy pierwszych próbach trudność sprawia utrzymanie skupienia, co z kolei skutkuje zniecierpliwieniem. Mimo wszystko – nie warto się zrażać, ponieważ z każdym kolejnym podejściem nabieramy doświadczenia.
Pojęcie zdrowia dotyczy nie tylko fizyczności, ale także psychiki i emocji. Pacjenci onkologiczni odczuwają ten fakt bardzo dotkliwie. Proces leczenia nowotworu wymaga od nich pełnego zaangażowania i generuje niesamowity poziom stresu. Negatywne myśli potrafią odebrać motywację do walki z chorobą. Wiele metod niekonwencjonalnych może okazać się w tej sytuacji pomocnych. Odprężenie korzystnie wpływa na poprawę nastroju, a lepszy humor wiąże się z bardziej optymistycznym nastawieniem.